نەخۆشی ئەدیسۆن چیە ؟
نەخۆشیەکی زۆر دەگمەنە لە جیهاندا لە سه‌د هەزار مرۆڤ تەنها یەک کەس تووش دەبێ ،
ئاشکرایە لەسەر هەردوو گورچیلەکان ڕژێنەکانی ئەدریناڵ هەن، ئەو ڕژێنە کۆمەڵە هۆڕمۆنێک بەرهەم دێنێت کە لەش پێویستی پێیەتی بۆ جێبەجێکردنی فرمانە ئاساییەکانی خۆی، ئەو نەخۆشیە کاتێک ڕوودەدات کە ڕژێنەکانی ئەدریناڵین تووشی زیان یان لە کارکەوتن بووبێ و لەو حاڵەتە ناتوانێت هۆڕمۆنی ستیڕۆیدی بەرهەم بێنێ وەکو هۆڕمۆنەکانی کۆرتیزۆڵ و ئەڵدۆستیڕۆن،
هەروەها کۆرتیزۆڵ کاردانەوەی لەش ڕێکدەخات لە بارودۆخی قەلەقی دا، وە ئەڵدۆستیڕۆن یارمەتی ڕێکخستنی سۆدیۆم و پۆتاسیۆم دەدات، هەروەها ئەگەر ئەو نەخۆشیە زوو چارەسەر نەکرێ ئەوا لەوانەیە ببێتە هۆی شۆک یان مردن.
نیشانه كانی:
١. لاوازبوونی ماسوولکە
٢. ماندووبوون و بێ هێزی
٣. دابەزینی کێش و نەمانی ئارەزووی خواردن
٤. هێڵنج دان و ڕشانەوە
٥. دابەزینی پەستانی خوێن و شەکرە
٦. حەزکردن بەخواردنی خوێ
٧. سەرسوڕان و کەمبوونی پۆتاسیۆم.
٨. درووست بوونی له‌که له‌سه‌ر پێست.
٩. سک چونو رشانه‌وه
هۆكارە كانی:
- (کەمی ئەدریناڵینی یەکەم و دووەم) دوو هۆکاری سەرەکین بۆ ئەم نەخۆشیە.کەمی : ئەدریناڵینی یەکەمی کاتێک ڕوودەدات کە ئەم ڕژێنە زۆر بە توندی زیانی پێ گەیشتبێت، کە نەتوانێت چیتر هۆڕمۆن بەرهەم بهێنێ، ئەم جۆرە زۆرجار سیستەمی بەرگری هێرش دەکاتە سەر ئەو ڕژێنە کە پێی دەڵێن نەخۆشی autoimmune disease
- کەمی ئەدریناڵینی دووەمی کاتێ ڕوودەدات، کە ڕژێنی پیتوتەری لەناو مێشکدا هەیە کە ناتوانێ هۆڕمۆنی ACTH بەرهەم بێنێ.
دیاری كردنی ئه م نه خۆشیه:
١. پشکنینی خوێن
٢. پشکنینی ئەنسۆلین
٣. پشکنینی کۆرتیزۆڵ
٤. سیتی سکان و MRI.
کێ مەترسی هەیە بۆ تووشبوون بەم نەخۆشیە؟
لەوانەیە تۆ مەترسیەکی زۆرت هەبێ بۆ تووشبوون بەم نەخۆشیە ئەگەر تۆ .
١. شێرپەنجەت هەبێ
٢. هەوکردنی درێژخایەنت هەبێ وەکو نەخۆشی سیل.
٣. نەشتەرگەریت هەبوو بۆ لابردنی بەشێک لە ڕژێنی ئەدریناڵین.
٤. نەخۆشی autoimmune disease هەبێ.
چارە سە ر:
چارەسەری نەخۆشیەکە پشت دەبەستێ بە هۆکاری ئەو حاڵەتەی کە مرۆڤەکە توشی بووە ،بەڵام زیاتر دەرمانی هۆڕمۆنیان پێدەدرێ بۆ ئەوەی جێگای ئەو هۆڕمۆنانە بگرێتەوە کە بەرهەم نەهێنراون لەلایەن ڕژێنەکەوە
ڕزگاربوون لە وڕی و سستی مێشک
کۆبیری و تەرکیزی بەهێز
توانای سەرنجدانی بەرز
بیرکردنەوەی جوان و ئیجابی و بەهێز
خوێندنەوەی خێرا و مێشکێکی چالاک
بەبیرهاتنەوەی زۆر باشی زانیاری
کێشە و چارەسەری لەبیرچوونەوە و نوێبوونەوەی خانەکان
هەموو ئەمانەو زۆر شتی دی لە
پڕۆگرامی چالاککردنەوەی مێشک و یادگە – نهێنی ڕاستەقینە بۆ گەیشتن بەو پەڕی سەرکەوتن لە ژیاندا –