چۆن ڕێگری له قوتابیان بكه‌م له قۆپیه‌كردن له تاقیكردنه‌وه‌كان؟
ئه‌و كاره‌ساته ئه‌م پرسیاره‌ی دروستكرد بگره زۆر خێراش، له‌كاتێكدا كه زۆربه‌ی فێركاره‌كان گرنگی ده‌ده‌ن به كوالێتی فێربون وه ئه‌گه‌ری قۆپیه‌كردن. وه هه‌میشه ئه‌مه پرسیارێكی باوبوه له‌لای فێرخوازه‌كان .هه‌ڵه‌یه‌ك هه‌یه له‌م پرسیاره، كه گریمانه‌ی ئه‌وه داده‌نێت قوتابیان كه ویستیان قۆپی بكه‌ن ده‌یكه‌ن. وه هه‌روه‌ها ئه‌مه به‌رپه‌چده‌ره له جیاتی ئه‌وه‌ی قه‌ده‌غه‌كراوبێ. ئامۆژگاری من وه‌ك مه‌شق پێكراوی توێژه‌ری بنه‌ڕه‌تی فێربون له زانست، هه‌میشه بۆ لابردنی باندی چاره‌سه‌ركردنی یاریده‌ده‌ر بۆ چاره‌سه‌ركردنی بنه‌ڕه‌تی كێشه‌كان بووه. من هانی مامۆستایان و پرۆفیسۆره‌كان ده‌ده‌م كه دوو پرسیار بخه‌نه ڕوو.
١- بۆ قوتابیان قۆپی ده‌كه‌ن؟ ٢- چۆن ئێمه وه‌ك فێركاران ده‌توانین ژینگه‌یه‌كی وا دروست بكه‌ین كه ئاره‌زووی قۆپیه‌كردن لاببات؟ بۆ لابردنی فریوی قۆپیه‌كردن ئێمه پێویسته ستراتیجی دابنێین كه قه‌له‌قی و ڕاڕایی كه‌م بكاته‌وه له‌سه‌ر تاقیكردنه‌وه‌كان وه ڕونی له فێركردندا وه چاوه‌ڕوانیه‌كان به‌ره‌وپێشچونی فێربون و جه‌ختكردنه‌وه له پرۆسه‌ی فێربون زیادبكات. ئێمه ده‌مانه‌وێت قوتابیان زۆر ئاسوده‌بن له تاقیكردنه‌وه‌كان وه وای ببینن كه ئه‌مه هیچ شتێك نیه جگه له هه‌لێك بۆ دیاریكردنی زانیاری و شاره‌زاییه‌كانیان. ٨ ڕیگا بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی قۆپی قوتابیان ڕونی له‌باره‌ی ئامانجی فێربون وه ئه‌و پرسیارانه‌ی كه جه‌خت ده‌كه‌نه‌وه له بیركردنه‌وه له پرۆسه‌كه چانسی ئه‌وه كه‌مده‌كاته‌وه قوتابیان قۆپیه بكه‌ن. ستیڤن تۆرۆ ١١جانیوه‌ری،٢٠٢١
پڕۆگرامی چالاککردنەوەی مێشک و یادگە – نهێنی ڕاستەقینە بۆ گەیشتن بەو پەڕی سەرکەوتن لە ژیاند
٨ستراتیجی بۆ گۆڕینی پێكهاته‌ی ناو پۆل وه گۆڕینی بۆچونی قوتابیان
١.زمانت بگۆڕه؟
هه‌ندێكجار بێ ئه‌نقه‌ست زمانمان و هه‌ڵسوكه‌وتمان دوپاتی ده‌كاته‌وه‌و و جه‌خت ده‌كات له‌سه‌ر ڕاستی وه‌ڵام و نمره. له ماوه‌ی وانه‌وتنه‌وه هه‌وڵبده پرسیاری كراوه‌و كۆتایی به بهكارهێنانی بۆچی و چۆن ده‌ست پێبكه جه‌خت ده‌كاته‌وه له پرۆسه‌كه له‌جیاتی كۆتایی وه‌ڵامه‌كان كۆتایی پێدێنێت. وه‌ك زانستی تكنه‌لۆجی، ئه‌ندازیاری، وه فێركاری بیركاری، من ڕونم كرده‌وه كه چۆن كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌ن، وه نمره‌ی زیاترم ده‌دا به‌وانه‌ی كه له مه‌شقه‌كاندا بیركردنه‌وه‌ی خۆیان له حه‌لكردنی پرسیاره‌كان به‌كار ده‌هێنا. له‌دژی وه‌ڵام دانه‌وه‌ی ئه‌و قوتابیانه بوم كه پرسیاریان ده‌كرد بۆ وه‌ڵامی دروست له جیاتی ئه‌وه وه‌ڵامم ده‌دانه‌وه به پرسیارێك بۆ هاندانیان بۆ ئه‌وه‌ی بیركردنه‌وه‌ی خۆیان به‌كار بهێنن بۆ حه‌ل كردنه‌كان.
٢. ڕاستیه‌كی به سود. ڕاستی ئامانجی فێربون وه وانه وتنه‌وه لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی ورده بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی قۆپی. كاتێك كه قوتابی ده‌زانێ ئامانجی فێربون ڕێنیشانده‌ره بۆ تاقیكردنه‌وه‌كان، كه دڵه‌ڕاوكێیان به‌و ئەندازەیە نابێت ئه‌توانن باشتر خۆیان ئاماده بكه‌ن بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كان.
٣.هەڵسەنگاندنەکان مەترسیەکان کەم دەکاتەوە. دوباره بونه‌وه‌ی هه‌ڵسانگندنه‌كان دودڵی و ڕاڕایی له زه‌ختێكی زۆری تاقیكردنه‌وه‌كان كه‌م ده‌كاته‌وه وه هه‌روه‌ها تێبینیان ده‌دا به قوتابیان ، لە کاتی فێربون دا کەئەمە بەرچاو ڕوونی پێ دەدان و وه هه‌روه‌ها لە جاری داهاتودا کەمتر وایان لێ دەهات کە شتێک نەزانن. من له كۆرسه‌كانم هانی به‌ره‌و پێشچون ده‌ده‌م له جیاتی ئەوەی کەم بیانرخێنم ،له‌گه‌ڵ تاقیكردنه‌وه‌كان و نمره‌كان ئه‌گه‌ر به‌ره‌وپێشچونیان تێدا ده‌ركه‌وتبێت. كه ئه‌مه‌ش ژینگه‌یه‌ك دروستده‌كات كه قوتابیان ده‌توانرێ خه‌ڵات بكرێن بۆ به‌ره‌وپێشچونیان وه فێرببن له هه‌ڵه‌كانیان.
٤.دیاری كردنی تاقیكردنه‌وه‌كان.حه‌فته‌یه‌ك پێش تاقیكردنه‌وه گه‌وره‌كه له كۆرسه‌كه‌م قوتابیان به سه‌ربه‌خۆیی تاقیكردنه‌وه‌ی دایاگرامیان ته‌واو دەكرد. واتە خالی لاواز و بە هیزی خۆیان پیشان دادا پرۆتۆكۆڵێكی تایبه‌تیان به‌كار ده‌هێنا. ئه‌وان ئەو وەڵامە ڕاستەیان دیاری دەکرد کە چی وای کردوە قورستر تیبگەن لە بابەتەکان، كه ئه‌مه وەک سه‌ره‌تایەک بوو بۆئەوەی بزانن چۆن ده‌توانن باشتر بخوێنن وه خۆیان ئاماده‌بكه‌ن بۆ هه‌مان پرسیار. به‌بێ نمره ئایا من نمره‌ی ڕاستم به‌ده‌ست هێناوه. قوتابیان حه‌زیان به ستراتیجی نه‌خشه‌ی زیهنی هه‌یه وه ئه‌وان پاشان حه‌فته‌یه‌كیان ده‌بێت بۆ ئەوەی بزانن چۆن بخوێنن و باشتر ببن.
٥. دیزاینی تاقیكردنه‌وه . لێره‌دا چاره‌سه‌ری زۆر هه‌یه كه له كاته تاقیكردنه‌وه ده‌كرێ بكرێت وه زۆربه‌شی په‌یوه‌ندی نیه به ڕاستی بابه‌ته‌كه‌وه واز بێنه قوتابیان خۆیان پێشه‌كی له شكڵ و هه‌یكه‌له كه‌ی تێبگه‌ن. پارچه وه‌ره‌قه‌یه‌كی داپۆشراو بهێنه كه ڕه‌سمی جۆڵاو و نوكته و قسه‌ی خۆشی تێدابێت بۆ ئه‌وه‌ی قوتابیان هێمن بكه‌یته‌وه. هاندانی هۆشیاریم به‌كارده‌هێنا بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی سترێس ی قوتابیان وه به‌بیری قوتابیانم ده‌هێنایه‌وه كه به هه‌نگاوی بچوك شیکاری پرسیاره‌كان بكه‌ن.
٦. دیزاینی پرسیاره‌كان. ده‌توانین پرسیاره‌كان به‌جۆرێك بكه‌ین كه وانه‌بێت ته‌نها یه‌ك وه‌ڵامی هه‌بێت وه جه‌خت بكه‌ینه‌وه له‌سه‌ر پرۆسه‌ی فێربونه‌كه پرسیاره‌كان به‌جۆرێك بن كه قوتابیان ته‌ركیز بخه‌نه سه‌ر بیركردنه‌وه‌یان. هه‌ڵبژارده‌یه‌كی دیكه ئه‌وه‌یه كه دروستكردنی ستایلی پرسیار دابنێین، وه من هه‌روه‌ها پرسیارێكیان پێده‌ده‌م كه حه‌ل كرابێ وه قوتابیان شێوازی حه‌ل كردنه‌كه‌م پێ بڵێن كه چۆن گه‌شتوینه‌ته ئه‌و ئه‌نجامه شی بكه‌نه‌وه. وه ئه‌گه‌ر قوتابیان زانیان كه پرسیاره‌كان زیاتر په‌یوه‌سته به فكری تاكه‌كه‌سی خۆیان ئه‌وانیش ڕێز له پرۆسه‌ی هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كه زیاتر ده‌گرن.
٧. پێداچونه‌وه و به‌رپه‌رچدانه‌وه له گه‌ڵ به‌رگه‌كانی تاقیكردنه‌وه. پرۆسه‌ی فێربون جه‌خت ده‌كاته‌وه له‌سه‌ر به ئاشكرا له‌سه‌ر وانه وتنه‌وه به قوتابیان بۆ به‌رپه‌رچ دانه‌وه له‌سه‌ر فێربونیان. بهكارهێنانی به‌رگی تاقیكردنه‌وه كه ڕێبه‌ری كراوه به پرسیاری به‌رپه‌رچده‌ر، كه هاوكاری قوتابیان ده‌كات كه هه‌وڵه‌كانیان و ستراتیجیه‌كان دیاری ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی گه‌شه‌یان پێبدات. ئه‌مه به‌تانها به‌س نیه بۆ ئه‌وه‌ی قوتابیان به هه‌ڵه‌كانیان بزانن پێویسته تێبگه‌ینرێن كه بۆچی ئه‌م هه‌ڵه‌یان كردوه .
٨.تاقیکردنەوەیmetacognitive ستراتیجییەکە بۆ ئەوەی قوتابیان هەلبسەنگیندرێن لە بەرەوپیشچونەکانیانله پاش به‌رگی تاقیكردنه‌وه قوتابیان وه‌ڵامی چوار پرسیار ده‌ده‌نه‌وه. یه‌كه‌م، ئه‌وان له كۆرسه‌كه خاڵی به‌هێزیان دیاری ده‌كه‌ن، دووه‌م، وه ئاستی گه‌شه‌كردنیان ده‌نوسن. سێیه‌م، ڕوداوه‌كان وه‌سف ده‌كه‌ن بۆ بەرەوپێش چون و گۆڕانکاری تێیاندا. چواره‌م پرسیار ده‌سه‌ڵاتی ئه‌وه‌یان پێده‌دات بۆ ئه‌وه‌ی بیربكه‌نه‌وه له‌وه‌ی خۆیان دادوه‌ربن بۆ خۆیان وه به هاوكاری مامۆستاكانیان بزانن. من كۆنفرانسی قوتابیه‌كانم هه‌بوو كه تێیدا مناقه‌شه‌ی چوار پرسیاره‌كه‌مان كرد. كه ئه‌مه‌ش بووه هۆی كه‌مكردنه‌وه‌ی سترێس له قسه‌كردن له‌گه‌ڵ مامۆستاكان وه ئه‌وه‌ی كه نه‌زانن له‌باره‌ی چیه‌وه قسه‌ده‌كه‌ن.
