ڕاهێنانی وەرزشی مێشک- برەین جیم
پێت وایە شتێکی پێکەنیناوییە کە چۆن زۆرجار ئەزموونی پەروەردەیی منداڵەکانمان
ئاڵۆز دەکەین؟ ئاسانە بۆ ئێمە گیرۆدەی داڕشتنی پلانی ئاڵۆز و گەورە بین بۆ ئەوەی
یارمەتیان بدەین لە منداڵانی تر باشتر بن یان ستانداردە تایبەتەکان جێبەجێ بکەن،
بەڵام ئایا چارەسەرێکی ڕاستەوخۆتر هەیە؟ هەندێک جار ئارەزووی ڕێگەیەکی
“موعجیزەئاسا” دەکەین بۆ ئەوەی منداڵەکانمان بخوێننەوە یان کێشە سەختەکانی
بیرکاری چارەسەر بکەن، بەڵام زۆرجار ڕەنگە سادەترین ڕێگاکان گەورەترین
جیاوازی لە فێربوونی منداڵەکەتدا دروست بکەن.
ڕاهێنانی وەرزشی مێشک دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە باشترکردنی توانای
قسەکردن و خوێندنەوە و بیرکردنەوەی کەسەکان ، ئەنجامدانیان ئاسانە و دەتوانن
یارمەتی مرۆڤ بدەن کە بە خێرایی ئەرکێکی نوێ فێربێت. هەروەها سەلمێنراوە
کە تەرکیز و ئاستی وزەی مێشک باشتر دەکات ، بەهەمان شێوە ئەم ڕاهێنانانە
سوودبەخشن بۆ کەمکردنەوەی فشار و باشترکردنی باری دەروونی.
شێوازە جیاوازەکانی جوڵەی ڕاهێنانی بەشە جیاوازەکانی مێشک هان دەدەن.
جۆرەها ڕاهێنان بەردەستە، لە سادەوە تا ئاڵۆز. هەر شێوازێکی جووڵە سەرنج
دەخاتە سەر دەرئەنجامە جیاوازەکانی فێربوون. چارەسەرکەران بە پشتبەستن بە
هەڵسەنگاندنەکانیان هەڵدەبژێرن کە کام شێوازی جووڵە پێشکەش بە بەشداربووان
بکەن ، شێوازێکی باوی جووڵە بریتییە لە کرۆس کراوڵ کە لەدواتردا ڕوونتر
ئاماژەی پێدەدەین.
لە دونیای ئەمڕۆدا زۆرجار جەستە و عەقڵ وەک بوونێکی جیاواز دەبینین و پێمان
وایە جوڵە هیچ پەیوەندییەک ی بە فێربوونەوە نییە. زۆرێک لە دایک و باوکان و
ڕاهێنەران پێیان وایە کە ڕاهێنانی جەستەیی “زۆر ئاسانە” و “ئاستەنگی ناوێ بۆ
ئەنجامدان” بۆ ئەوەی جیاوازی لە کێشەکانی فێربوونی منداڵ یان ئەزموونی پۆلدا
دروست بکات.
ڕاهێنانی وەرزشی مێشک پێکدێت لە کۆمەڵێک جوڵە کە ڕاستەوخۆ مێشک
دەکەنە ئامانج و هانیان دەدەن بۆ یارمەتیدانی تاکەکان لە گەیشتن بە توانا
زەینییەکانیان . چەمکی وەرزشی مێشک بریتییە لە بەکارهێنانی جوڵەی جەستەیی
بۆ دەستگەیشتن بە بەشە جیاوازەکانی مێشک. دایک و باوک و ڕاهێنەران
دەتوانن ئەم شێوازانەی جووڵە بەکاربهێنن بۆ یارمەتیدانی منداڵەکانیان یان
خوێندکارەکانیان لە ڕەفتار، تێگەیشتن، ڕێکخستن، جێبەجێکردنی ئەرکەکان و
پەیوەندیکردن.
پڕۆگرامی چالاککردنەوەی مێشک و یادگە – نهێنی ڕاستەقینە بۆ گەیشتن بەو پەڕی سەرکەوتن لە ژیاند
سوودەکانی ڕاهێنانی وەرزشیی مێشک:
سوودی وەرزشی مێشک زۆرە, ئەم سێ ڕاهێنانە ئاسانەی وەرزشی مێشک
دەتوانێت مێشکی منداڵ هان بدات بۆ باشترکردنی توانا زاینییەکان ، کە ڕەنگە
یارمەتی منداڵەکان بدات لە بوارەکاندا خێراتر گەشەبکەن . هەموو چالاکیەک بە
خێرایی منداڵ ئەنجام دەدرێت و بۆ ماوەی پێویست بۆ دڵنیابوون لەوەی کە
وەرزشەکە سوودبەخشە. ڕاهێنانی وەرزشی مێشک لە ٢٦ شێوازی جووڵە
پێکدێت، هەریەکەیان دەرەنجامێکی تایبەتیان هەیە و چارەسەرکەر بە پشتبەستن
بە هەڵسەنگاندنەکان هەڵیدەبژێرن کە کام ڕاهێنان پێشکەش بە بەشداربوو بکات.
کرۆس کراول
– ڕاهێنانی شێوە زەڕبی )تیایدا کەسەکە ئەنیشکی ڕاستی لەگەڵ
ئەژنۆی چەپی پێک دەگەیەنێت وە بەپێچەوانەشەوە(:
کرۆس کراول ڕاهێنانێکی گرنگە کە دەتوانیت لەگەڵ منداڵ ئەنجامی بدەیت. ئەم
چالاکییە ئامانجی بەهێزکردنی پەیوەندی نێوان نیوەگۆی چەپ و ڕاستی مێشکە
وەک ئامادەکارییەک بۆ لێکدانەوەیەکی ئاست بەرز، بیرکردنەوەی ڕەخنەیی،
چارەسەرکردنی کێشە، بیستن، ڕێکخستن و زۆر شتی تر.
برەین بۆتۆن- دوگمەی مێشک:
، دەکات چالاکRAS (Reticular activating system )
و پەیوەندی جەستە-مێشک بەهێز دەکات، واتەکاتێ مناڵە کە ئەم ڕاهێنانە ئەکا
مێشکی ئاگادارەبێتەو ەکە ئەبێت تەرکیز بکات چونکەکار ێک نییە بە شی مێشکی
خۆنەو یست ئەنجامی بدات. ئامانجەکەی ئەوەیە کە منداڵەکە بەئاگا بهێنێتەوە و
یارمەتی بدات کە بە ئاگایی بمێنێتەوە، بەتایبەتی ئەگەر خاو بێت، یان تووشی کەم
وزەیی یان کەمی تەرکیز بێت.
برەین جیم هوک ئەپ- ڕاهێنانی پەیوەندیی مێشک:
ڕاهێنانی پەیوەندیکردن بریتییە لە ڕاهێنانی وەرزشی مێشک بۆ گەورەساڵان و
منداڵان کە مەبەست لێی ئەزموونکردنی فشاری بەرچاو، ترس، توڕەبوو ن، یان
هەبوونی فشاری دەروونییە. ئەزمونکردنێکی نایابە بۆ ئارامکردنەوەی جەستە و
فێرکردنی منداڵەکان بۆ بەڕێوەبردنی هەناسەدانیان. ئەم چالاکییە دەتوانرێت بە
وەستانەوە، بە دانیشتنەوە، یان بە پاڵ کەوتنەوە لەسەر زەوی ئەنجام بدرێت.
